ఆంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి నారా చంద్రబాబు నాయుడు 75వ సంవత్సరం లోకి అడుగు పెట్టారు. ఓ సామాన్య రైతు కుటుంబంలో పుట్టి నేడు ప్రపంచవ్యాప్త గుర్తింపు తెచ్చుకోవడం అందరికీ సాధ్యమయ్యేది కాదు. ఈ జర్నీలో ఆయన అనేక విజయాలు అంతకు మించిన అపజయాలను చవి చూశారు. పార్టీలో ఫ్యామిలీలో ఎన్నో ఒడిదుడుకులను ఎదుర్కొన్నారు. సమస్య ఎదురైనప్పుడు ఎవరైనా భయపడిపోతారు. కానీ చంద్రబాబు నాయుడులాంటి వ్యక్తి మాత్రం వీటికి భిన్నం. సమస్యను తనకు అనుకూలంగా మార్చుకోవడంలో దిట్ట. అందుకే చంద్రబాబు లైఫ్‌ హిస్టరీ ఓ సైకాలజీ ఛాప్టర్‌గా చెప్పుకోవచ్చు.

నారా చంద్రబాబు నాయుడు కేవం ఆంధ్రప్రదేశ్ రాజకీయ చరిత్రలోనే కాదు దేశ రాజకీయాల్లో సరికొత్త అధ్యాయం. ఆయన జీవితం కేవలం రాజకీయ విజయాలు, సవాళ్ల కథ కాదు, సైకలాజికల్ పాఠం, అనుకూలత, వ్యూహాత్మక ఆలోచనల అధ్యాయం. చిన్న గ్రామంలో రైతు కుటుంబంలో జన్మించి, రాష్ట్రాన్ని ఐటీ హబ్‌గా మార్చిన విజనరీగా, ఆ తర్వాత రాజకీయ అపజయాలు, జైలు జీవితం వంటి సవాళ్లు ఎదుర్కొని మళ్లీ శక్తివంతంగా మారే ఫినిక్స్‌ చంద్రబాబు.

గ్రామీణ జీవనం నుంచి నాయకత్వ లక్షణాలు
చంద్రబాబు 1950 ఏప్రిల్ 20న చిత్తూరు జిల్లా నారావారిపల్లిలో రైతు కుటుంబంలో జన్మించారు. గ్రామీణ జీవనం, కష్టపడి చదువుకోవడం ఆయనలో స్థిరత్వంను పెంచింది. సైకలాజీలో “గ్రిట్” (grit) అనే సిద్ధాంతం ప్రకారం, దీర్ఘకాల లక్ష్యాల కోసం నిరంతర ప్రయత్నం చేసే సామర్థ్యం విజయానికి కీలకం. చంద్రబాబు రోజూ 11 కి.మీ. నడిచి చంద్రగిరి హైస్కూల్‌కు వెళ్లడం, శ్రీ వేంకటేశ్వర విశ్వవిద్యాలయంలో ఎకనామిక్స్‌లో ఎం.ఏ.పూర్తి చేయడం ఈ గ్రిట్‌కు ఉదాహరణ. అయితే, ఆయన డాక్టరేట్ పూర్తి చేయలేకపోవడం ఒక చిన్న అపజయం, కానీ ఈ వైఫల్యం ఆయనను రాజకీయాల వైపు నడిపించింది, ఇది సైకలాజీలో “పోస్ట్-ట్రామాటిక్ గ్రోత్” (post-traumatic growth) సిద్ధాంతాన్ని సూచిస్తుంది. వైఫల్యం నుంచి కొత్త అవకాశాలను సృష్టించడం అప్పటి నుంచి నేర్చుకున్నారు.

రాజకీయ ప్రవేశం: అనుకూలత, సామాజిక మేధస్సు
1978లో 28 ఏళ్ల వయసులో చంద్రగిరి నియోజకవర్గం నుంచి కాంగ్రెస్ ఎమ్మెల్యేగా గెలిచిన చంద్రబాబు, ఆంధ్రప్రదేశ్ కేబినెట్‌లో అతి పిన్న వయస్కుడైన మంత్రి అయ్యారు. ఇది సైకలాజీలో “సామాజిక మేధస్సు” (social intelligence)కు ఉదాహరణ—ఇతరులతో సంబంధాలు ఏర్పరుచుకోవడం, సమాజంలో తన స్థానాన్ని అర్థం చేసుకోవడం దీని లక్షణం. ఆయన తన మామగారైన ఎన్.టి. రామారావు (ఎన్టీఆర్) స్థాపించిన తెలుగుదేశం పార్టీ (టీడీపీ)లో చేరడం, భువనేశ్వరిని వివాహం చేసుకోవడం వంటివి వ్యూహాత్మక నిర్ణయాలు, ఇవి “స్ట్రాటజిక్ థింకింగ్” (strategic thinking)ని ప్రతిబింబిస్తాయి. అయితే, 1983లో చంద్రగిరి నుంచి ఓడిపోవడం ఒక సవాల్, కానీ ఆయన వెంటనే టీడీపీలో చేరి, పార్టీ సమన్వయకర్తగా బాధ్యతలు చేపట్టడం “అడాప్టబిలిటీ” (adaptability)ని చూపిస్తుంది.

1995 కౌప్: నాయకత్వం, నైతిక సందిగ్ధత
1995లో, చంద్రబాబు ఎన్టీఆర్‌పై తిరుగుబాటు చేసి, టీడీపీ నాయకత్వాన్ని, ముఖ్యమంత్రి పదవిని చేపట్టారు. ఇది సైకలాజీలో “మాకియవెల్లియనిజం” (Machiavellianism)కు ఉదాహరణ—లక్ష్య సాధన కోసం వ్యూహాత్మకంగా, కొన్నిసార్లు నైతికంగా సందిగ్ధమైన నిర్ణయాలు తీసుకోవడం అనే అర్థాన్ని ఇస్తుంది. ఎన్టీఆర్ రెండో భార్య లక్ష్మీ పార్వతి ప్రభావం పెరగడం, పార్టీలో అస్థిరత రావడంతో చంద్రబాబు ఈ నిర్ణయం తీసుకున్నారు. ఈ సంఘటన ఆయనను ఒక వివాదాస్పద నాయకుడిగా చిత్రీకరించినప్పటికీ, 1999 ఎన్నికల్లో 180 సీట్లతో టీడీపీ ఘన విజయం సాధించడం ఆయన నాయకత్వ సామర్థ్యాన్ని నిరూపించింది. ఈ విజయం సైకలాజీలో “సెల్ఫ-ఎఫికసీ” (self-efficacy)ని ప్రతిబింబిస్తుంది—తన సామర్థ్యాలపై నమ్మకంతో సవాళ్లను ఎదుర్కోవడం.

విజనరీ నాయకత్వం: హైదరాబాద్‌ను ఐటీ హబ్‌గా మార్చడం
1995-2004 మధ్య చంద్రబాబు ముఖ్యమంత్రిగా హైదరాబాద్‌ను ఐటీ హబ్‌గా మార్చారు, దీనిని “సైబరాబాద్” అని పిలిచారు. ఆయన “విజన్ 2020” పత్రం ఆంధ్రప్రదేశ్‌ను ఆర్థికంగా, సాంకేతికంగా అభివృద్ధి చేయాలనే లక్ష్యాన్ని నిర్దేశించింది. సైకలాజీలో “ట్రాన్స్‌ఫార్మేషనల్ లీడర్‌షిప్” (transformational leadership) సిద్ధాంతం ప్రకారం, ఒక నాయకుడు తన దృష్టి, ఆలోచనలతో ఇతరులను ప్రేరేపిస్తాడు. చంద్రబాబు వరల్డ్ బ్యాంక్‌తో సహకారం, ఐటీ కంపెనీలను ఆకర్షించడం, డావోస్‌లో వరల్డ్ ఎకనామిక్ ఫోరమ్‌లో పాల్గొనడం వంటి చర్యలు ఈ నాయకత్వానికి ఉదాహరణలు. ఆయనకు “ఐటీ ఇండియన్ ఆఫ్ ది మిలీనియం” అనే బిరుదు, టైమ్ మ్యాగజైన్‌లో “సౌత్ ఏషియన్ ఆఫ్ ది ఇయర్” గుర్తింపు ఈ విజయాలను ధ్రువీకరిస్తాయి.

అపజయాలు: 2004, 2019 ఎన్నికలు, జైలు జీవితం
2004 ఎన్నికల్లో టీడీపీ కేవలం 49 సీట్లు గెలుచుకుని అధికారాన్ని కోల్పోయింది. గ్రామీణ రంగంపై దృష్టి పెట్టకపోవడం, ఐటీ-కేంద్రీకృత విధానాలు ఈ ఓటమికి కారణమయ్యాయి. సైకాలజీలో “కాగ్నిటివ్ బయాస్” (cognitive bias) సిద్ధాంతం ప్రకారం, చంద్రబాబు ఐటీ అభివృద్ధిపై అతిగా దృష్టి పెట్టడం, గ్రామీణ సమస్యలను నిర్లక్ష్యం చేయడం ఈ అపజయానికి దారితీసింది. అయితే, ఆయన 2004-2014 మధ్య ప్రతిపక్ష నాయకుడిగా కొనసాగి, 2014లో మళ్లీ అధికారంలోకి వచ్చారు, ఇది “లీర్న్డ్ రెసిలియెన్స్” (learned resilience)ని సూచిస్తుంది—వైఫల్యం నుంచి నేర్చుకొని మళ్లీ లేవడం. 2014లో కూడా అమరావతి రాజధాని అనే అంశంపై ఎక్కువ ఫోకస్ చేసి మిగతా వాటి సంగతి మర్చిపోవడం, కేంద్రంతో ముఖ్యంగా మోదీషా ధ్వయంతో విభేదించడం ఆయనకు ఓటమి తప్పలేదు.

2019లో వైఎస్ఆర్‌సీపీ చేతిలో ఓడిపోవడం, 2023లో స్కిల్ డెవలప్‌మెంట్ కుంభకోణం ఆరోపణలతో జైలు శిక్ష అనుభవించడం చంద్రబాబు జీవితంలో అతిపెద్ద సవాళ్లు. జైలు జీవితం సైకాలజీలో “స్ట్రెస్ అండ్ కోపింగ్” (stress and coping) సిద్ధాంతానికి ఉదాహరణ. చంద్రబాబు ఈ కష్ట సమయంలో ధ్యానం, యోగా, విజువలైజేషన్ టెక్నిక్‌లను ఉపయోగించారని నివేదికలు చెబుతారు.

2003 ల్యాండ్‌మైన్ దాడి: భయాన్ని అధిగమించడం
2003లో తిరుపతి సమీపంలో పీపుల్స్ వార్ గ్రూప్ (PWG) నక్సలైట్లు చంద్రబాబుపై ల్యాండ్‌మైన్ దాడి చేశారు, ఆయన స్వల్ప గాయాలతో బయటపడ్డారు. ఈ సంఘటన సైకలాజీలో “ఫియర్ కండీషనింగ్” (fear conditioning)ని గుర్తుచేస్తుంది, ఇక్కడ ఒక ట్రామాటిక్ సంఘటన భయాన్ని కలిగిస్తుంది. అయితే, చంద్రబాబు ఈ భయాన్ని అధిగమించి, తన రాజకీయ కార్యకలాపాలను కొనసాగించారు, ఇది “ఎక్స్‌పోజర్ థెరపీ” (exposure therapy) సిద్ధాంతాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది—భయాన్ని ఎదుర్కొనడం ద్వారా దానిని తగ్గించడం.

2024 తిరిగి రాక: రెసిలియెన్స్ రీఇన్వెన్షన్
2024లో చంద్రబాబు నాయకత్వంలో టీడీపీ, ఎన్డీఏ కూటమి 135 అసెంబ్లీ సీట్లు, 16 లోక్‌సభ సీట్లతో ఘన విజయం సాధించింది. ఈ తిరిగి రాక సైకలాజీలో “సెల్ఫ-రీఇన్వెన్షన్”(self-reinvention)ని సూచిస్తుంది—తనను తాను కొత్తగా ఆవిష్కరించుకోవడం. జైలు శిక్ష, రాజకీయ అపజయాల తర్వాత కూడా చంద్రబాబు తన విజన్‌ను, అమరావతి రాజధాని పునరుద్ధరణ, క్వాంటం టెక్నాలజీ, మహిళా సాధికారత వంటి కొత్త లక్ష్యాలతో ముందుకు సాగుతున్నారు.ఈ విజయం సైకలాజీలో “గ్రోత్ మైండ్‌సెట్” (growth mindset)ని చూపిస్తుంది—వైఫల్యాలను నేర్చుకునే అవకాశాలుగా చూడడం.

చంద్రబాబు నాయుడు: ఆత్మవిశ్వాసంతో గెలిచిన వ్యూహం
నారా చంద్రబాబు నాయుడు మాటకారి కాకపోవచ్చు, తెలుగు తప్ప ఇంగ్లీష్, హిందీలో పట్టు తక్కువే. అయినా, బిల్ గేట్స్, డావోస్ నాయకుల వంటి ప్రపంచ వ్యాపారవేత్తలు, దేశాధినేతలతో సన్నిహితంగా మెలుగుతారు. ఓ ముఖ్యమంత్రి పేరు ప్రపంచదేశాధినేతలకు సుపరిచితం అంటే చిన్న విషయం కాదు. అది చంద్రబాబుకే దక్కింది. ఈ విజయం సైకలాజీలో “సెల్ఫ్-ఎఫికసీ” (self-efficacy) సిద్ధాంతాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది—తన సామర్థ్యాలపై నమ్మకం. చంద్రబాబు తన బలాలు—విజన్, వ్యూహాత్మక ఆలోచన—పై దృష్టి పెడతారు, భాషా పరిమితులను అధిగమిస్తూ హైదరాబాద్‌ను ఐటీ హబ్‌గా మార్చారు. “సామాజిక మేధస్సు” (social intelligence) ద్వారా సంబంధాలను నిర్మిస్తూ, ఆత్మవిశ్వాసంతో అంతర్జాతీయ వేదికలను ఆకర్షిస్తారు.

సవాళ్లను అధిగమించిన పద్ధతులు
చంద్రబాబు తన సవాళ్లను అధిగమించడానికి ఉపయోగించిన పద్ధతులు సైకలాజికల్ సూత్రాలకు అనుగుణంగా ఉన్నాయి:

విజువలైజేషన్: ఆయన తన లక్ష్యాలను ఊహించడం (visualization) ద్వారా ప్రేరణ పొందారు, ఉదాహరణకు విజన్ 2020 కావచ్చు, ఇప్పటి విజన్ 2047 కావచ్చు, ఐటీని తీర్చిదిద్దడంలో, సైబరాబాద్‌ సిటీ రూపకల్పనలో అమరావతిని ప్రపంచ స్థాయి రాజధానిగా రూపొందించాలనే ఆలోచన అన్నీ ఈ కోవలోకే వస్తాయి.

ధ్యానం, యోగా: జైలు శిక్ష సమయంలో ఒత్తిడిని తగ్గించడానికి ఈ పద్ధతులను ఉపయోగించారు, ఇది “మైండ్‌ఫుల్‌నెస్” (mindfulness)కు ఉదాహరణ.

వ్యూహాత్మక సంకీర్ణాలు: ఎన్డీఏ కూటమితో 2024లో జరిగిన సంకీర్ణం ఆయన వ్యూహాత్మక ఆలోచనను చూపిస్తుంది.

నేర్చుకోవడం: 2004 ఓటమి తర్వాత గ్రామీణ అభివృద్ధికి ఎక్కువ దృష్టి పెట్టడం వంటి వైఫల్యాల నుంచి నేర్చుకున్నారు.

చంద్రబాబు నాయుడు జీవితం సైకాలజీ విద్యార్థులకు ఒక ఆదర్శ కేస్ స్టడీ. ఆయన గ్రిట్, అడాప్టబిలిటీ, ట్రాన్స్‌ఫార్మేషనల్ లీడర్‌షిప్, రెసిలియెన్స్ వంటి సైకలాజికల్ సూత్రాలను తన జీవితంలో అనుసరించారు. 2003 ల్యాండ్‌మైన్ దాడి, 2019 ఓటమి, జైలు శిక్ష వంటి సవాళ్లను ఎదుర్కొని, 2024లో తిరిగి అధికారంలోకి రావడం ఆయన దృఢత్వాన్ని చాటుతుంది. ఆయన విజన్, వైఫల్యాల నుంచి నేర్చుకునే సామర్థ్యం, ఒత్తిడిని ఎదుర్కొనే పద్ధతులు ఆధునిక నాయకత్వంలో సైకాలజీ యొక్క పాత్రను ఉదాహరిస్తాయి. చంద్రబాబు జీవితం  కేవలం రాజకీయ యాత్ర కాదు; ఇది మానవ స్థిరత్వం, ఆశావాదం, పునరావిష్కరణ సైకలాజికల్ స్టోరీ.